Proceedings of the Institute of Biology

Identifying the habitat connectivity of Wapiti (Cervus canadensis) in Mongolia

2023-02-24T09:08:49+00:00

Habitat loss and fragmentation are serious threats to biodiversity worldwide. In the different mountain ranges of Mongolia, we evaluated the habitat connectivity of Wapiti, aiming to provide insights for support to population conservation. By using Wapiti occurrence data and seven variables related to climatic, geographic, and anthropogenic factors (human disturbance index), we modeled the habitat suitability using the Maximum Entropy Model (MaxEnt). The corridor design model (Linkage Mapper) was used to identify and evaluate the linkages between core habitats. The MaxEnt models suggest that human disturbance and latitudinal effects associated with climatic variables played the most important and complex role in Wapiti spatial distribution. The ecological corridors of Wapiti were composed of 130 core habitats (CHs) and 386 linkages or least-cost paths (LCPs). The shortest LCPs connecting the core habitats were mapped in the Khentii and Khuvsgul mountain ranges, which was probably due to the higher habitat suitability. In contrast, the longest LCPs were in the Altai and Khangai mountain ranges, where CHs were more fragmented and had the lowest habitat suitability based on MaxEnt modeling. Our study suggests the priority areas for protecting Wapiti and the key locations where the wildlife road crossing structures or animal guidance measures are needed.

Монгол орны халиун буга (Cervus canadensis)-ын амьдрах орчны холбоос нутгийн судалгаа

Амьдрах орчны доройтол, хуваагдал нь дэлхийн биологийн олон янз байдалд ноцтой аюул учруулсаар байгаа билээ. Монгол орны өргөн тархацтай амьтны нэг болох Халиун бугын амьдрах орчны холбогдох байдлыг уулсын мужлалаар үнэлэн популяцийн хамгаалалд санал зөвлөмж өгөх зорилгоор энэхүү ажлыг хийж гүйцэтгэв. Халиун бугын тохиолдоц болон уур амьсгал, газарзүйн болон хүний нөлөөллийн индекс зэрэг 7 хувьсагч үзүүлэлтэд тулгуурлан Максент (MaxEnt - Maximum Entropy Model) ашиглан тохиромжит амьдрах орчныг загварчилж, цөм амьдрах орчны холбогдох байдлыг гаргахдаа Linkage Mapper программ хангамж ашиглав. Хүний нөлөөллийн индекс болон өргөргийн дагуу өөрчлөгдөн хувьсах уур амьсгалын үзүүлэлтүүд нь халиун бугын орон зайн байршилд чухал нөлөөтэй болохыг харуулж байна. Судалгаанд хамрагдсан бүс нутгийн хэмжээнд Халиун бугын 130 цөм амьдрах орчин (ЦАО), тэдгээрийг холбосон 386 боломжит холбоос нутаг (хамгийн бага өртөг бүхий зам) байна. Хэнтий болон Хөвсгөлийн уулсын мужлал дахь Халиун бугын холбоос нутгийн урт харьцангуй богино байгаа нь тус уулсын мужид амьдрах орчны тохиромжит байдал бусад нутгаас харьцангуй илүү байгааг илтгэн харуулна. Харин Алтай болон Хангайн уулархаг нутагт тохиромжит амьдрах орчны хэмжээ бага байхаас гадна цөм амьдрах орчин илүү тасархайтсан, илүү урт холбоос нутагтай болох нь загварчлалын үр дүнд тогтоогдов. Энэхүү судалгааны үр дүнд халиун бугын холбоос нутагтай огтлолцож буй шугаман дэд бүтэц бүхий нутгийг тодорхойлон гаргав.

Түлхүүр үгс: цөм амьдрах орчин, хамгийн бага өртөг бүхий зам, ач холбогдлын эрэмбэ, халиун буга

Movement and home range of Wapiti in Hustai National Park

2023-02-24T09:15:09+00:00

Six individuals were tracked between June 2019 and August 2021 to gather a total of 12,400 points of data for the purpose of researching the wapiti’s movement and home range in the Hustai National Park (HNP). The period for each individual depended on the satellite collar operation and wapiti mortality. In the HNP, wapiti travel an average daily distance of 2,944 ± 260 meters, and have home ranges from 98 to 529 km² . Seasonal changes in the animal’s biological and ecological features, as well as the conditions of its habitat, have a direct impact on the size of the animal’s movement and home range.

Хустайн байгалийн цогцолборт газрын халиун бугын шилжилт хөдөлгөөн, байршил нутгийн онцлог

ХБЦГ-ын халиун бугын шилжилт хөдөлгөөн, байршил нутгийг судлах зорилгоор зургаан бодгальд хүзүүвч зүүж 2019 оны VI сараас 2021 оны VIII сарыг дуустал нийт 12,400 цэгэн мэдээлэл хүлээн авсан. Хүзүүвчний ажиллагаа болон бугын үхэл хорогдлоос шалтгаалан бодгаль тус бүрийн мэдээлэл өгсөн хугацаа ялгаатай байв. Хустайн нурууны халиун бугын хоногт шилжсэн зай дунджаар 2,944 ± 260 метр, байршил нутгийн хэмжээ 98-529 км2 талбайд хэлбэлзэж байна. Шилжилт хөдөлгөөн, байршил нутгийн талбайн хэмжээ улирлаар ялгаатай бөгөөд тухайн зүйл амьтны биологи-экологийн онцлог, амьдрах орчны нөхцөлөөс шууд хамаарна.

Түлхүүр үгс: халиун буга, байршил дамжуулах хүзүүвч, шилжилт хөдөлгөөн, байршил нутаг

Seasonal variation in hematological references range, and some serum chemical parameters of Brandt’s Vole (Lasiopodomys brandtii Radde, 1861)

2023-02-24T09:20:00+00:00

Hematology and serum chemistry references are essential diagnostic tools to assess the impact of abiotic, biotic, and anthropogenic activities on wildlife and the ecosystem.

The Brandt’s Vole (Lasiopodomys brandtii Radde, 1861) is a widely distributed and endemic species in the Mongolian plateau and plays a crucial role in the steppe ecosystem as a secondary consumer in the food chain. This study aimed to provide baseline hematology and serum chemistry data for wild Brandt’s vole and to evaluate whether these parameters differ among season, sex, and age classes.

Twenty-four variables were analyzed for 660 individuals (330 male and 330 female) blood samples collected by 11 field and semi-stationary surveys conducted in Khentii, Sukhbaatar, Tuv, Bulgan, and Zavkhan provinces from 2016 until 2021.

Season significantly influenced lymphocyte, erythrocyte, platelet, and hemoglobin range. A 94.4% of all hematological parameters were season dependent. Aspartate aminotransferase (AST) and glucose levels changed with sex in Brandt’s Vole, and 83% of all 24 parameters were significantly different in age classes.

Цайвар үлийч (Lasiopodomys brandtii Radde, 1861)-ийн цусны үндсэн үзүүлэлтийн улирлын хамаарал ба биохимийн шинжилгээний зарим дүн

Хөхтөн амьтны физиологийн жиших эх хэрэглэхүүн (эталон) – ийг тогтосноор экосистем ба амьтдад нөлөөлж буй биотик, абиотик болон антропоген хүчин зүйлийн нөлөөллийг илрүүлэх, үнэлэн тогтоох, хамгааллын арга хэмжээг төлөвлөх зэрэг олон ач холбогдолтой.

Монголын тэгш өндөрлөгийн эндемик зүйлийн нэг цайвар үлийч (Lasiopodomys brandtii Radde, 1861) нь идэш тэжээлийн гинжин хэлхээнд хоёрдогч консумент болохын хувьд тал, хээрийн экосистемд онцгой үүрэг оролцоотой. Энэхүү судалгааны ажил цайвар үлийчийн физиологийн жиших эх хэрэглэхүүнийг тогтоох, уг үзүүлэлтүүдийн нас, хүйс, улирлын хамаарлаар өөрчлөгдөх байдлыг тодорхойлох үндсэн зорилготой.

Хэнтий, Сүхбаатар, Төв, Булган, Завхан аймгийн нутагт 2016-2021 онд нийт 11 удаагийн хээрийн ба хагас суурин судалгааг хийж, дээж материалыг бүрдүүлсэн. Энэ өгүүлэлд цуглуулсан судалгааны дээж, эх хэрэглэхүүнээс 600 (300 эр, 300 эм) бодгалийн гематологи, морфологийн хэмжилт хийсэн дүн, 60 бодгалийн цусны ийлдсэнд биохимийн үзүүлэлтүүдийг тодорхойлсон үр дүнг сонгож физиологийн жиших эх хэрэглэхүүнийг тогтоолоо.

Цагаан, улаан, ялтаст эсийн тоо, гемоглобины агууламж улирлаас өндөр хамааралтай буюу P < 0.0001 бөгөөд нийт геметологи үзүүлэлтийн 94.4% нь улирлын байдлаас хамаарч агууламж өөрчлөгдөж байв. Цусны сийвэнгийн АСАТ болон глюкозын агууламж хүйсээс хамаарч харилцан адилгүй агууламжтай байсан ба нийт 24 үзүүлэлтийн 83% нь насны бүлгүүдэд ялгаатай үр дүн үзүүлэв.

Түлхүүр үгс: гематологи, физиологийн жиших эх хэрэглэхүүн, улирлын хамаарал, эталон

Population and conservation issues of Saker Falcon (Falco cherrug Gray, 1834) in Mongolia

2023-02-24T09:23:45+00:00

Mongolia is the main habitat of the Saker Falcon. The Saker Falcon is is one of 10 falcons commonly distributed in our country from Altai to the western part of the Great Khyangan Mountain. In addition to their important role-playing in the environment of the area where they habit, the birds are still a species in the national interest as an attitude of the national bird, and global attention due to international trade issues. The birds of prey play an important role in maintaining the ecosystem balance therefore the conservation should be based on science. As a result of the 2018 field survey covering an area of 64,000 sq. km through the territory of 19 provinces of Mongolia, we have determined the habitat range of the Saker Falcon is 680,000 sq. km, and the core habitat is 180,000 sq. km. The Brandt’s Vole (Lasiopodomys brandtii) a small rodent and the Mongolian Lark (Melanocorypha mongolica) a small bird are one of the main prey species and are major indicators of its existence. Due to more realistic distribution accuracy, the Saker Falcon habitats were modeled in detail using environmental layers and its main prey and hotspot analysis. Estimating population and species distribution area not only represents the sustainable balance of the ecosystem but is also considered a key factor of local and regional socio-economic development.

Монгол орны идлэг шонхор (Falco cherrug Gray, 1834)–ын популяцийн судалгаа ба хамгааллын зарим асуудал

Монгол идлэг шонхрын популяцийн цөм нутаг болно. Идлэг шонхор манайд Алтайгаас Их Хянганы баруун хэсэг хүртэлх нутагт түгээмэл тархсан 10 зүйл шонхрын нэг. Тархсан нутгийнхаа орчин тогтолцоо, хүрээлэн буй орчны тэнцвэрт байдлыг хадгалахад чухал үүрэгтэй идлэг шонхрын хамгааллын бодлого нь шинжлэх ухааны үндэслэлтэй [1], [2], [3], [4] байх ёстой. Идлэг шонхрын худалдааны асуудал нь [5], [6], [7], [8], [9], [10] энэ зүйлийг монголын төдийгүй дэлхийн хэмжээний анхаарлыг татсан махчин шувууны нэг болгосныг үндэсний бахархалт шувуу [11] гэж үздэг хандлага төдийгүй популяцийн тоо хэмжээ, хамгааллын асуудал нь олон нийтэд тодорхойгүйтэй холбоотой. Тархсан нутгийн хэмжээнд 2018 онд манай орны 19 аймгийн нутаг дэвсгэрт 64,000 км2 талбайг хамарсан судалгаагаар идлэг шонхрын тархац нутгийн хэмжээ 684,000 км2 , голомт нутгийн хэмжээ 165,000 км2 орчим байгааг тогтоов. Идлэг шонхрын үндсэн идэш тэжээл бологч цайвар үлийч (Lasiopodomys brandtii) зэрэг мэрэгчид, монгол болжмор (Melanocorypha mongolica) зэрэг тал хээрийн жижиг шувуудын тархалт нь идлэг шонхрын амьдрах орчны сонголтыг илэрхийлэгч гол хүчин зүйл болдгийг түүний үндсэн идэш тэжээл бологч зүйлүүдийн тархац нутагтай давхцуулсан шинжилгээний (Hot-Spot analysis) үр дүн харуулж байна. Аливаа зүйл шувуудын тархац нутаг, тухайлбал идлэг шонхрын амьдрах орчны нарийвчилсан мэдээлэл нь тухайн экосистемийн тэнцвэрт байдлыг илэрхийлэхээс гадна тоо толгой, нөөцийг бодитой тооцоолох шинжлэх ухааны чухал үндэслэл, хамгааллын бодлогын түлхүүр болно.

Түлхүүр үгс: Идлэг шонхор, идэш тэжээл, тархалт, амьдрах орчин, тоо толгой

Ornithological surveys at the Sainshand Wind Park

2023-02-24T09:28:02+00:00

Wind farm energy offers many advantages, which as economic efficiency, greenhouse gas reduction, air pollution reduction, and sustainable use of renewable energy resources but the impact of wind turbines on wildlife, especially birds, has been increasing in recent years. The main objective of the study is to determine the bird species composition and flight patterns in the vicinity of the Sainshand Wind Park (SWP) during the spring migration and breeding season. According to our research, a total of 126 species of birds belonging to 14 orders and 29 families were recorded in the wind park, with 70% of 88 species passing migratory birds. The peak of bird activity is between morning (08:00 – 11:00) and afternoon (17:00 – 19:00). In the risk zone of being hit by the turbine propeller (40 – 140 m) and it was found that birds including Black Kite and Upland Buzzard are the species at the highest risk of collision with the propeller blades. Therefore, in the future, it is necessary to carry out detailed research on breeding and feeding of birds of prey around the wind farm.

Сайншанд салхин паркийн шувууны судалгаа

Салхин паркийн тусламжтайгаар эрчим хүч үйлдвэрлэх нь эдийн засгийн үр ашигтай байдал, хүлэмжийн хийн хэмжээг бууруулах, агаарын бохирдлыг буураалах, сэргээгдэх эрчим хүчний нөөцийг тогтвортой ашиглахад чухал хэдий ч салхин сэнснээс зэрлэг амьтад тэр дундаа шувуудад үзүүлэх нөлөө сүүлийн жилүүдэд өсөн нэмэгдсээр байна. Энэхүү судалгааны зорилго нь Сайншанд Салхин Парк (ССП) орчмын шувууны зүйлийн бүрдэл, нисэлтийн хэв маягийг хаврын нүүдлийн үе болон үржлийн хугацаанд тогтоох юм. Бидний судалгаагаар нийт 14 баг 29 овгийн 126 зүйл шувуудыг хаврын нүүдлийн судалгааны үед бүртгэгдсэнээс шувуудын ихэнх буюу 88 зүйл (70%) дамжин өнгөрдөг нүүдлийн шувууд байна. Шувуудын идэвхжилийн хамгийн оргил үе нь өглөө (08:00 - 11:00) болон үдээс хойш (17:00 - 19:00) цагуудын хооронд байна. Сэнсний далбаанд цохигдох эрсдэлтэй бүс (40 - 140 м) бөгөөд Сохор элээ, Шилийн сар зэрэг шувууд энэ бүс нутагт сэнсний далбаанд цохиулах хамгийн өндөр эрсдэлтэй зүйлүүд болох нь тогтоогдсон. Иймд цаашид салхин парк орчмын махчин шувууны үржлийн болон хоол тэжээлийн судалгааг нарийвчлан хийх хэрэгтэй байна.

Түлхүүр үгс: Салхин парк, зүйлийн бүрдэл, харууц цэг, нүүдлийн шувуу

Diversity and habitat characteristics of endemic beetles in the semi-desert areas of East Gobi, Mongolia

2023-02-24T09:31:14+00:00

Determining the endemic species composition and their relative abundances of the beetle community in the desert and desert steppe of Mongolia is crucial for biodiversity conservation, and it is of great importance to evaluate the current state of the ecosystems. We aimed to determine the species richness, the dominant species composition and relative abundance of the endemic species, and their habitat characteristics around the Khanbogd Massif, which is an important representative of the East Gobi of Mongolia. We identified 1330 individuals of 20 species of 14 genera which belongs to four beetle families. More than 70 percent of them are belonging to the family of darkling beetles (Tenebrionidae). Five species of darkling beetles, or 25 percent of the community were endemic species, and their relative abundances in the habitats with different vegetation cover ranges from 0.01 to 0.58. Among these endemic species, the darkling beetle Anatolica cechiniae Bogdanov-Кatjkov prefers extremely dry habitats while A. gobialtaica Kaszab prefers moist meadow habitats. However, abundances of the other three endemic species (Blaps femoralis rectispinus, A. sternalis gobiensis and Trigonoscelis sublaevigata granicollis) in the habitats were relatively low (1-12%). Two species of endemic beetles have been found only in the desert steppe habitat. There is a chance that the original state of nature will change as a result of recent climate change, which could lead to a decline in habitat quality and the loss of biological diversity. Therefore, it is essential to conduct in-depth habitat research in order to protect these endemic species with limited distribution and preserve them in their native ecosystems.

Дорнод говийн цөлийн хээрт тохиолдох эндемик цохын олон янз байдал, амьдрах орчны онцлог

Монгол орны цөл, цөлөрхөг хээрийн экосистемд тохиолдох цохын бүлгэмдэлд агуулагдаж буй эндемик цохын бүрдэл, уг зүйлүүдийн бүлгэмдэлд эзэлж буй хувийг тодорхойлох асуудал биологийн төрөл зүйлийн хамгаалал талаасаа маш чухал бөгөөд тухайн экосистемийн өнөөгийн төлөв байдлыг үнэлэхэд ихээхэн ач холбогдолтой юм. Бид энэхүү судалгаагаар Монгол орны Дорнод говийн чухал төлөөлөл болох Ханбогд уул орчмын цохын бүлгэмдлийн зүйлийн баялаг, бүлгэмдлийг бүрдүүлэгч гол төрөл зүйлийг тогтоох, бүлгэмдэлд эзлэх эндемик цохын хувь, тэдгээрийн амьдрах орчныг тодорхойлох зорилго тавин ажиллав. Нийт дөрвөн овгийн 14 төрлийн 20 зүйлд хамаарах 1330 бодгаль цох тодорхойлогдсоны 70 хувь нь хар цохын (Tenebrionidae) овогт хамаарч байна. Тус бүлгэмдэл дэх нийт зүйлийн 25 хувь буюу таван зүйл хар цох эндемик зүйлийн бүртгэлд орсон байх бөгөөд ургамлан нөмрөгийн хувьд ялгаатай амьдрах орчны хэлбэрүүдэд тохиолдох уг цохуудын харьцангуй элбэгшил 0.01 – 0.58 байна. Эдгээр эндемик зүйлүүдээс Anatolica cechiniae Bogdanov-Кatjkov хэмээх зүйл хэт хуурай амьдрах орчинд түгээмэл тохиолдож байхад A. gobialtaica Kaszab гэх хар цох бол чийг ихтэй нугын амьдрах орчныг шүтэн байршиж байна. Харин Blaps femoralis rectispinus, A. sternalis gobiensis болон Trigonoscelis sublaevigata granicollis гэх эндемик зүйлүүд уг бүлгэмдэлд бага хувь (1-12 %) эзэлж байв. Уг бүс нутагт тохиолдох орчны хэлбэрүүдээс шургамал цөлийн хээрт хоёр зүйл эндемик цох тэмдэглэгдсэн. Сүүлийн жилүүдэд илэрч буй уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөөгөөр байгалийн унаган төлөвт өөрчлөлт орж, улмаар амьдрах орчин чанарын хувьд доройтох, биологийн төрөл зүйл хомсдох эрсдэл бий болоод байна. Иймд эдгээр хязгаарлагдмал тархалттай эндемик зүйлүүдийг хамгаалах, төрөлх экосистемд нь хадгалан авч үлдэхийн тулд цаашид амьдрах орчны судалгааг гүнзгийрүүлэн хийх шаардлагатай байна.

Түлхүүр үгс: Эндемик цох, амьдрах орчин, Ханбогд, тархалт

Classification of Pest Damaged Trees with Multi-Temporal Sentinel-2 Data

2023-02-24T09:36:29+00:00

The Forest covers 8 percent of the land in Mongolia. In the last 20 years, 1.2 million ha area has been lost due to forest fires, pests damages, and illegal cutting. There are many ways to determine the state of forests in Mongolia, but there is an urgent need to introduce new technical and technological achievements that have appeared in recent years.
This study focuses on assessing the potential of Sentinel-2 satellite images and the Random Forest (RF) classifier for mapping forest cover in part of the Bayan Davaа forest in Mongolia.

Хөнөөлт шавжийн нөлөөнд өртсөн ойн талбайг сансрын “Сентинел-2” хиймэл дагуулын өгөгдөлөөс илрүүлэх боломж

Монгол орны нийт нутаг дэвсгэрийн найм орчим хувийг ой бүхий талбай эзлэх бөгөөд сүүлийн 20 гаруй жилийн
хугацаанд 1.2 сая га талбай нь ойн түймэр, хортон шавжийн нөлөө болон хууль бусаар мод бэлтгэх үйл ажиллагааны
уршигаар хорогдсон. Монгол орны ойн төлөв байдлыг тодорхойлох олон арга байх боловч сүүлийн жилүүдэд гарч
буй шинэ техник технологийн ололт амжилтыг нэвтрүүлэх зайлшгүй шаардлага тулгарсаар байна. Энэхүү судалгааны
хүрээнд Төв аймгийн Эрдэнэ сумын нутаг дэвсгэрт орших Баян давааны арын баруун хойд налууд орших ойн төлөв
байдлыг үнэлэхдээ Сентинел-2 (Sentinel-2) хиймэл дагуулаас илгээгдсэн зураглалд боловсруулалт хийж “бүлэглэн
ялгах” (Random Forest) арга зүйг туршив.

Түлхүүр үгс: Random Forest, зайнаас тандан судлах, хөнөөлт шавж, ойн судалгаа

Enzymatic and antibacterial activity of some actinomycete strains

2023-02-24T09:40:02+00:00

The soil samples were collected from the Tuv provinces of Mongolia. Three cultures of actinomycetes were isolated and extracted bioactive crude extract with organic solvents, and their antimicrobial activity and some enzyme activities were determined. Actinomycetes 24-TSAND1, 21-TSB8, and 54-TSB4 had protease and amylase enzyme activities Cultures of actinomycetes 24-TSAND1, 21-TSB 8, and 54-TSB4 are highly active against pathogenic bacteria Staphylococcus aureus. However, 24-TSAND1 and 21-TSB 8 cultures were not effective against Escherichia coli pathogens, while 54-TSAND4 culture was moderately active. Also, the nucleotide sequence of the 16S rRNA gene of the actinomycete 24-TSAND1 culture was determined, and the phylogenetic analysis revealed that it depends on the species of Streptomyces microflavus.

Зарим актиномицетийн нутгийн өсгөвөрүүдийн ферментийн болон бичил биетний эсрэг идэвх

Төв аймгийн хөрснөөс ялгасан актиномицетийн 3 өсгөврийг сонгон органик уусгагчаар хандлан бичил биетний эсрэг идэвх болон зарим ферментийн идэвхийг тодорхойлов. Актиномицетийн 24-Цанд1, 21-ЦБ8 болон 54-ЦБ4 өсгөврүүд нь протеаза, амилаза ферментийн өндөр идэвхтэй байна. Актиномицетийн 24-Цанд1, 21- ЦБ8, 54-ЦБ4 нутгийн өсгөврүүд өвчин үүсгэгч S. aureus–ийн эсрэг идэвх өндөртэй байна. Харин E. coli өвчин үүсгэгчийн эсрэг 24-Цанд1, 21-ЦБ8 өсгөврүүд үйлчлээгүй бол 54-ЦБ4 өсгөвөр дунд зэргийн идэвхтэй байв. Мөн актиномицетийн 24-Цанд1 өсгөврийн 16S рРНХ генийн нуклеотидийн дарааллыг тогтоож, филогенетикийн анализ хийхэд Streptomyces microflavus-ийн төрөл зүйлд хамаарч байгааг тодорхойлов.

Түлхүүр үгс: Актиномицет, 16S рРНХ ген, филогенетик, фермент, бичил биетний эсрэг идэвх

Soil bacterial diversity in the Zaamar mining area, Mongolia

2023-02-24T09:43:44+00:00

The bacterial diversity of the sample BM from the non-interacted mining area was significantly abundant compared to mining interacted samples. Nine phyla were dominant in the bacterial community structure. But in samples from the mining operation area sample VBKB-b and abandoned mining sample are VBKB-b, 3 phyla Firmicutes (59-66%), Actinobacteria (17.4-26.8%), Proteobacteria (11-14%) were dominant in the bacterial community.

Biochemical characteristics and mineral elements of some Ephedra plant species

2023-02-24T09:46:06+00:00

This study aimed to determine and compare some biochemical characteristics and mineral elements in rare medicinal plants Ephedra equisetina Bunge. and E. przewalskii Stapf. in Mongolia. In 2017, we identified several biochemical characteristics in aerial parts of E. equisetina and E. przewalskii, such as moisture, total ash, protein, lipid, and total carbohydrate, as well as 17 elements.

Proteins were determined by the Kjeldahl method, lipid was determined by the Soxhlet method, moisture and total ash were determined by weighing essay, and mineral elements were dissolved in concentrated acids using an inductively coupled plasma optical emission spectrophotometer (ICP-OES).

The study’s findings, in particular the moisture content (4.7%), total ash content (13.1%), protein content (7.1%), lipid content (0.83%), total carbohydrate content (20.1%), and elemental content Ca-59.05 mg/g, K-93.7 mg/g, Mg[1]11.3 mg/g, P-13.7 mg/g, and Na-2.24 mg/g are all contained in E. equisetina.

E. przewalskii contains the following percentages of moisture: 5.21%, total ash: 11.9%, protein: 7.11%, lipid: 1.2%, total carbohydrate: 15.5%, and element content, particularly Ca: 57.3 mg/g, 24.2 mg/g, Mg: 4.4 mg/g, P: 2.28 mg/g, and Na: 1.69 mg/g. As a result, E. equisetina contained the highest concentrations of ashes and total carbohydrates, whereas E. przewalskii had the highest concentrations of moisture, proteins, and lipids. There was also a significant difference in biochemical characteristics between the two species (p<0.002). The highest other elements in the two species of Ephedra were elements with the highest concentrations of Ca, K, Mg, P, and Na. Elements contents had a high difference between species variances (p><0.079) and significance of statistics.

Our results showed that E. equisetina and E. przewalskii have similar habitat and soil types. However, there is some difference in biochemical characteristics and mineral element contents. E. equisetina was found to have a higher content of 13 elements, ash, and carbohydrate than E. przewalskii. In the future, there is an opportunity to conduct a detailed study of two species of plants, to study the vast heritage of traditional Mongolian medicinal plants, to provide explanations from the point of view of modern science, and to introduce them into modern medicine.

Зарим зүйл зээргэний биохимийн үзүүлэлт болон эрдэс элементүүд

Энэхүү судалгаа нь Монгол оронд ургадаг Шивлээхэй зээргэнэ, Хонин зээргэнэ зэрэг ховор эмийн ургамлын зарим биохимийн шинж чанар, эрдэс элементүүдийн агууламжийг харьцуулан тодорхойлох зорилготой юм. Баянхонгор аймгийн нутаг дэвсгэрт орших Залаа уул, Цагаан богд уулнаас судалгааны 2 зүйл зээргэний газрын дээд хэсгийг 2017 оны 6-р сарын сүүл үед цуглуулан чийг, үнс, уураг, липид, нийт нүүрс ус, мөн 17 элементийг тодорхойлсон. Ингэхдээ уургийн агууламжийг Кьелдалийн аргаар буюу шатаах, нэрэх, титрлэх гэсэн 3 үндсэн зарчмаар тодорхойлсон. Тослогийн агууламжийг эфирт уусгаж, тосыг эфирээр дэвтээж, халааж, эфирийн буцалгах температур 50℃ орчимд эфир ууршиж, давтан ууршуулах зарчмаар жингийн аргаар чийг болон үнслэгийн агууламжийг мөн хатаах, шатаах зарчмаар жингийн зөрүүгээр тооцсон, мөн эрдэс элементийн агууламжийг индукци холбоост плазмын оптик шингээлтийн спектрофотометрийн багажаар (ICP-OES) даралтад богино долгионы дээж задлагч ашиглан концентрацитай хүчлүүдээр уусган тодорхойлолтыг явуулсан.

Судалгааны үр дүнд: Шивлээхэй зээргэний чийглэг 4.7 %, үнс 13.1 %, уураг 7.11 %, өөх тос 0.83 %, нийт нүүрс ус 20.1 %, элементүүд ялангуяа Са 59.05 мг/г, К 93.7 мг/г, Мg 11.3 мг/ , P 13.7 мг/г, Na 2.24 мг/г агууламжтай, Хонин зээргэний чийг 5.21 %, үнс 11.9 %, уураг 7.11 %, өөх тос 1.2 %, нийт нүүрс ус 15.5 %, Са 57.3 мг/г, 24.2 мг/г, Мg 4.4 мг/г, P 2.28 мг/г, Na 1.69 мг/г агууламжтай байв. Иймд судалгааны үр дүнгээс үнслэг болон нийт нүүрс усны агууламж Шивлээхэй зээргэнэд хамгийн их, харин чийг, уураг, тослогийн агууламж Хонин зээргэнэд хамгийн их байсан ба биохимийн үзүүлэлт зүйл хооронд ялгаатай (P < 0.002) байв. Судалгаанд авсан 2 зүйл зээргэнэд Ca, K, Mg, P, болон Na зэрэг макроэлементүүдийн агууламж нь бусад микроэлементүүдээс өндөр байсан ба элементүүдийн агууламж зүйл хооронд ялгаа (P < 0.079) бага боловч макроэлементийн агууламж зүйл хооронд ялгаатай (P < 0.05), микроэлементүүд хооронд статистикийн ялгаа ажиглагдсангүй. Энэхүү судалгааны үр дүнд амьдрах орчин, хөрсний төрөл ижил боловч биохими, эрдэс элементийн агууламжаараа ялгаатай болохыг бид илрүүлсэн. Шивлээхэй зээргэнийг Хонин зээргэнэтэй харьцуулахад 13 элемент, үнслэг, нүүрс усны агууламж өндөртэй болохыг тогтоосон. Цаашид хоёр төрлийн ургамлын нарийвчилсан судалгаа хийж, Монголын уламжлалт эмийн ургамлын асар их өвийг судлах, орчин үеийн шинжлэх ухааны үүднээс тайлбар өгөх, орчин үеийн анагаах ухаанд нэвтрүүлэх боломжийг судлах шаардлагатай байна.

Түлхүүр үгс: Зээргэнэ, нийт үнслэг, нийт нүүрс ус, чийг, уураг, тослог элементүүд

Genetic structure of the “Gaviluud” Mongolian sheep population

2023-02-24T09:51:12+00:00

The genetic structure of the “Gaviluud” sheep population of Khanbogd Soum, Umnugovi Province was studied by polymorphism of the multilocus DNA AG-ISSR marker. A total of 24 fragments of the AG-ISSR-DNA marker were discovered in the study, and 83.33% of them were polymorphic. The genetic makeup of the “Gaviluud” sheep population, as revealed by polymorphism of the AG-ISSR-DNA marker, differed significantly from that of the “Saintsagaan” and “Darkhad” sheep populations.

“Гавилууд” хонины сүргийн генетик тогтоц

Өмнөговь аймгийн Ханбогд сумын “Гавилууд” хонины популяцийн генетик тогтцыг мултилокусын ДНХ-ийн AG-ISSR маркерын полиморфизмоор төлөөлүүлэн судлав. “Гавилууд” хонины популяцид AG-ISSR-DNA маркерын полиморфизмыг судлахад AG-ISSR-DNA маркерын 24 фрагмент тохиолдож байгаа ба AG-ISSR маркерын 83.33% нь полиморф байгааг илрүүлэв. “Гавилууд” хонины популяцийн AG-ISSR-DNA маркерын полиморфизмоор илэрхийлсэн генетик тогтоц “Сайнцагаан” болон “Дархад” үүлдрийн хониныхоос статистикийн хувьд бодитойгоор ялгаатай байв.

Түлхүүр үгс: Монгол хонь, популяцийн генетик тогтоц, ДНХ-ISSR маркер, ДНХ-полиморфизм

Expression of p53 and beta-catenin proteins in hepatocellular carcinoma

2023-02-24T09:53:11+00:00

The expression of p53 and beta-catenin proteins in hepatocellular carcinoma (HCC) samples with mutations in the tumor suppressor TP53 gene, which has a high frequency of mutations in liver cancer, and the CTNNB1 gene, which plays an important role in the Wnt signaling pathway, were identified. As a result, the beta-catenin protein was increased in 83.33% of liver tumor samples with CTNNB1 gene mutation, and p53 protein expression was increased in 50% of samples with TP53 gene mutation. According to this, it may be that liver tumors were caused by changes in p53 and beta-catenin protein expression.

Элэгний хорт хавдрын эсийн p53, бета-катенин уургийн экспресс

Элэгний хорт хавдрын мутацийн өндөр давтамжтай тохиолддог хавдар дарангуйлагч ТР53 ген болон Wnt дохиоллын замд чухал үүрэгтэй оролцдог CTNNB1 генийн мутаци илэрсэн элэгний хавдрын дээжүүдэд уургийн (p53, бета катенин) нийлэгжлийг вестерн блотын аргаар судлав. Судалгааны дүнд CTNNB1 генийн мутацитай элэгний хавдрын дээжүүдийн 83.33%-д бета-катенин уураг, ТР53 генийн мутацитай дээжүүдийн 50%-д р53 уургийн нийлэгжил тус тус нэмэгдсэн байв. Үүнээс үзэхэд p53 болон бета-катенин уургийн нийлэгжлийн өөрчлөлтөөр элэгний хавдар үүссэн байх магадлалтай.

Түлхүүр үгс: мутаци, хавдар, вестерн блот

Optimization and usability test result of multiplex PCR and fragment analysis method in microsatellite study of Mongolian Argali sheep populations

2023-02-24T09:55:41+00:00

Studying the genetic diversity of Mongolian Argali sheep populations using microsatellite loci requires an accurate and world-standard method than Polyacrylamide gel electrophoresis (PAGE). Therefore, in this study, we developed a multiplex PCR for 3 high polymorphism loci (BM302, INRA040, BM4505) using fluorescent labeled primers (FAM, HEX, TAMRA), and tested the usability of this methodology to simultaneously amplify the alleles of multiple micro[1]satellite loci in a short amount of time. Using our multiplex PCR method, the alleles of those 3 loci were successfully amplified on a total of 99 samples from the Altai, Gobi, Khangai, and Khoridol Saridag populations, and their allele lengths were determined by the fragment analysis method. General genetic parameters were evaluated to determine the observed length of alleles on each microsatellite locus that was suitable for research. The number of alleles (Na) observed in Altai (15.00), Gobi Desert (16.67), and Khangai (13.33) populations were relatively high, while in the Khoridol Saridag population, it was lower (9.00). The number of effective alleles (Ne) was comparatively low in Altai (6.73), Gobi Desert (8.02), and Khoridol Saridag (4.2) populations, but considerably uniform in the Khangai population (9.94). Moreover, observed (Ho) and expected heterozygosity (He) was highest in Altai (0.80, 0.84), Gobi (0.74, 0.87), and Khangai (0.85, 0.89) populations. Although the genetic diversity of the BM302, BM4505, and INRA040 loci was high, the majority of the detected alleles had low frequency. In conclusion, multiplex PCR was successfully optimized and the amplified fragments were analyzed which resulted in preliminary population genetic results in a short period. Future research uti[1]lizing this multiplex PCR and fragment analysis methodology should be conducted with more microsatellite markers, leading to precise results concerning the conservation genetics of Argali sheep.

Монгол орны аргаль хонины популяцуудын микросателлитын судалгаанд мультиплекс ПГУ ба фрагментийн анализын аргазүйг тогтворжуулан туршсан дүнгээс

Монгол орны аргаль хонины генетик олон янз байдлыг микросателлитын локусуудаар судлахад ПААГ-аас илүү өндөр нарийвчлалтай, дэлхийн стандартад нийцсэн фрагмент анализын аргазүйгээр хийх шаардлага тулгарсан. Ингэхдээ олон микросателлитын локусын аллелийг богино хугацаанд олшруулахын тулд бид флуоресценц 3 өөр өнгөтэй (FAM, HEX, TAMRA) бодисоор тэмдэглэсэн праймераар полиморфизм өндөртэй 3 локусыг (BM302, INRA040, BM4505) сонгон мультиплекс ПГУ-ын арга зүй боловсруулж, энэ аргазүйг цаашид ашиглах боломжийг турших зорилгоор энэ судалгааг хийв. Боловсруулсан мултиплекс ПГУ-ын арга зүйг ашиглан Алтай, Говь, Хангай, Хорьдол Сарьдагийн популяцуудын нийт 99 дээжид дээрх 3 локусын аллелиудыг амжилттай олшруулж, аллелийн уртыг тодорхойлсон. Түүнчлэн микросателлитын локус бүрийн аллелиудын урт нь судалгаанд ашиглахад тохиромжтой эсэхийг шалган ерөнхий генетик үзүүлэлтүүдийг тооцоход ажиглагдсан аллелийн тоо Алтай (15.00), Говь (16.67), Хангайн (13.33) популяцад их, Хорьдол Сарьдагийн популяцад харьцангуй бага (9.00) байв. Эффектив аллелийн тоо Алтай (6.73), Говь (8.02), Хорьдол Сарьдагийн (4.2) популяцад хэт бага, Хангайн (9.94) популяцад харьцангуй жигд, хүлээгдэж буй гетерозигот байдал Алтай (0.80, 0.84), Говь (0.74, 0.87), Хангайн (0.85, 0.89) популяцад хамгийн өндөр байв. BM302, BM4505, INRA040 локусуудын генетик олон янз байдал өндөр ч ихэнх аллелиуд нь бага давтамжтай байв. Үүнээс дүгнэхэд, энэхүү боловсруулсан мултиплекс ПГУ амжилттай тогтворжсон бөгөөд олшруулсан бүтээгдэхүүнд фрагмент анализ хийн генетик үзүүлэлтүүдийг тооцож богино хугацаанд популяцийн генетикийн судалгаанд ач холбогдолтой урьдчилсан дүнг гарган авав. Цаашид мултиплекс ПГУ, фрагмент анализийн энэ арга зүйг ашиглан микросателлитын маркеруудын тоог нэмэгдүүлэн судалгааг үргэлжлүүлж аргалийн хамгааллын генетикийн илүү үнэн зөв дүгнэлт гаргах боломжтой гэж үзэв.

Түлхүүр үгc: мултиплекс ПГУ тогтворжуулалт, популяцын генетик үзүүлэлт, микросателлит BM302, BM4505, INRA040 локус, аргаль хонь

White cell deficiency and TET2 and SRSF2 gene mutations

2023-02-24T09:58:40+00:00

No abstract in English

Цагаан эсийн дутагдал ба TET2, SRSF2 генийн мутаци